انجمن بین المللى سردرد (IHS) سردرد را به ٢ نوع اولیه و ثانویه طبقه بندی میکند.
1-سردرد اولیه شامل:
الف-میگرن
ب-سردرد تنشى(Tension)
ج-سردرد کلاستر(خوشه اى)
د- انواع نورالژى مثل نورالژی تریژمینال
2-سردرد ثانویه که معولا علت زمینه اى دارد شامل:
الف-سردرد ناشى از آرتریت تمپورال یا التهاب شریان گیجگاهى
ب-سردرد ناشى از بالا بودن فشار مغز که خود میتواند بدون علت باشد و سودوتومورسربرى نام دارد ویا به علت ضایعه فضاگیر مغزى ایجاد شود مثل تومور مغزى
ج-سردرد ناشى از مصرف بیش از حد دارو
تشخیص نوع اولیه از ثانویه با شرح حال دقیق و معاینه فیزیکى و نورولوژى بیمار مبتلا به سردرد توسط متخصص مغز و اعصاب خوب بسیار مهم است و بهترین روش درمان سردرد است چرا که انواع ثانویه سردرد نیازمند اقدامات تشخیصى و درمانى سریعتر و جدى ترى هستند و همچنین تشخیص صحیح ،درمان مناسب را به همراه مى آورد.
به طور کلى در شرح حال بیمار مبتلا به سردرد نکاتى حائز اهمیت است که متخصص مغز و اعصاب خوب با توجه به آنها بهتر به تشخیص صحیح نوع سردرد میرسد از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1-مدت زمانى که فرد دچار سردرد است یا به زبان ساده اولین بارى که بیمار حمله سردرد را تجربه کرده کى بوده ؟
بر این اساس سردرد به دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشود:
سردرد حاد سردردى است که به تازگى شروع شده و طبق بعضى ازطبقه بندیها کمتر از ٤ هفته است شروع شده و معمولا مهمتر است و بررسى بیشترى از نظر تشخیص نوع و علت سردرد دارد .
سردرد مزمن سردردى است که مدت طولانى فرد را درگیر کرده و معمولا بیشتر از یک ماه است که فرد را آزار میدهد. بررسى بیشتر در این نوع سردرد توسط متخصص نورولوژیست هم به درمان صحیح و کاهش درد بیمار کمک میکند.
2-نحوه شروع سردرد ( onset )
اگر onset شروع اولین حمله سردرد شدید،ناگهانى و انفجارى باشد و یا درعرض کمتر از چند ثانیه به حداکثر شدت خود برسد(Thunderclap Headahe) میتواند نشانه خونریزى مغزى ویا پارگى آنوریسم مغزى بوده واقدامات تشخیصى و درمانى اورژانس و سریع را میطلبد ؛درحالیکه شروع آرام حمله سردرد و پیشرفت تدریجى آن نشانه این است که متخصص مغز و اعصاب خوب وقت دارد سر فرصت به اقدامات تشخیصى و درمانى بپردازد.
3-Duration سردرد
مدت زمانى است که یک حمله سردرد طول میکشد و در انواع مختلف سردرد متفاوت است مثلا این مدت در میگرن ٤ تا ٧٢ ساعت میباشد درحالیکه در سردردهاى نورالژیفرم در حد ثانیه یا دقیقه است
4-فرکانس سردرد که نشان دهنده تکرار حمله هاى سردرد در ٢٤ ساعت یا درهفته است.
5-نوع سردرد مثلا خنجرى ،سوزشى فشارى ،ضرباندار
6-علائم همراه سردرد مثل تهوع ،استفراغ ،فتوفوبى(حساسیت به نور یا ترس از نور)،فنوفوبى(ترس از صدا)،تارى دید،قرمزى و اشک ریزش چشم یا آبریزش از بینى
7-عوامل مستعد کننده یا Trigger سردرد مثل گرسنگى،استرس،هواى سرد،سیکل قاعدگى،مصرف بعضى غذاها،بدخوابى
8-عواملى که باعث تشدید و بدتر شدن سردرد میشوند مثل فعالیت فیزیکى ،سرفه کردن ،زور زدن ،تغییر وضعیت بیمار
9-سابقه بیمارى دیگر در فرد مثل سابقه ضربه به سر،فشار خون بالا،بیماریهاى دندانى،آلرژى،تب و کاهش وزن
10-سابقه فامیلى سردرد که بخصوص در مورد میگرن و بعضا بیماریهای عروقى مثل آنوریسم اهمیت دارد
11-داروهاى مصرفى توسط بیمار
مصرف بعضى داروها میتوانند ایجاد سردرد کنند مثل ایزوسورباید (نیتروکانتین) ،دی پریدامول ، بوپروپیون و ..
بهترین متخصص مغز و اعصاب در تهران
راههایی برای درمان سردرد تنشی که شایع ترین نوع سردرد هاست :
١-استفاده از داروهای مسکن با مشورت پزشک
٢-ماساژ سر و گردن و ماساژ ریلکسی نیز یکی دیگر از درمان هایی بوده که برای سردرد تنشی موثر می باشد.
٣-دوش آب گرم یا سرد نیز به افراد در کاهش این نوع سردرد و بهبود آن کمک می کند. انتخاب استفاده از آب سرد یا گرم بسته به بدن شما متفاوت است.
۴-تغییرات ساده در سبک زندگی می تواند به بهبود این نوع سردرد کمک نماید. خواب کافی، ورزش و کشیدن و تمرین دادن عضلات گردن و پشت
۵-رژیم غذایی مناسب و سالم که حاوی طیف وسیعی از سبزیجات، میوه، مواد معدنی و فیبر است نیز به شما کمک می نماید.
نکته مهم:اگر سردرد تنشی شما مزمن است، امکان دلیل آن افسردگی باشد، با درمان افسردگی می توانید این سردرد را نیز بهبود بخشید.
با رعایت موارد زیر می شود خطر ابتلا به سردرد تنشی را کاهش داد:
اگر سردرد شما با هر کدام از نشانه هاى زیر بود یعنى هشدار!
١- متخصص مغز و اعصاب در مشهد گفت سردرد شدید ناگهانى که حالت انفجارى دارد و در کمتر از یک دقیقه به حداکثر شدت خود میرسد بطوریکه بیمار میگوید:((این شدیدترین سردردى است که تا بحال تجربه کرده ام)). به این نوع سردرد Thunderclup headache گفته مى شود و معمولا نشانه خونریزى مغزى ناشى از پارگى آنوریسم یا شریان مغزى در نوع خونریزى دهنده سکته هاى مغزى است.
نکته مهم اورژانسى بودن این نوع سردرد است و باید به سرعت اقدامات تشخیصى و درمانى انجام گیرد بطوریکه تأخیر در آن ممکن است صدمات جبران ناپذیرى براى بیمار داشته باشد و یا حتى مرگبار باشد.
٢-شروع سردرد جدید در سن بالاى50 سال
حتى اخیرا بعضى از مقالات سن بالاى 40 سال را ذکرده اند.
٣-تغییر الگوى قبلى سردرد مثلا شدت یا فرکانس سردرد (بیمار میگوید حمله های سردرد شدیدتر و فاصله هایش کمتر شده)
٤-سردرد پیشرونده که به درمان جواب نمى دهد.
٥-نشانه های مرتبط با مغز و اعصاب همراه مثل تارى دید،ضعف اندامها ، کاهش سطح هوشیارى،تشنج
٦-علائم سیستمیک شامل تب ،کاهش وزن ،درد و سفتى گردن
٧-بدتر شدن سردرد با سرفه و فعالیت که مى تواند نشانه افزایش فشار مغز باشد.
٨-سردردى که بعد از ضربه به سر شروع شود.
٩-سردردى که فرد را از خواب بیدار کند.
١٠-سردرد صبحگاهى با تهوع و استفراغ جهنده
١١-سردردى که در دوران باردارى یا پس از زایمان شروع شود .
دکتر متخصص مغز و اعصاب خوب در اصفهان گفت، این نوع سردرد میتواند ناشى از ترومبوز سینوس وریدى یا لخته شدن خون در وریدهاى مغز به علت تغییرات سیستم انعقادى خون در حاملگى و پس از آن است و ازآنجاییکه به درمان با داروهاى ضدانعقاد به صورت فورى نیاز دارد باید سریعا توسط متخصص مغز و اعصاب ویزیت شود.
١٢-سردرد همراه با قرمزى و درد چشم
١٣-سردرد در فردى که سابقه کانسر یا نقص ایمنى دارد
هر کدام از نشانه هاى ذکر شده نیاز به معاینه دقیق نورولوژى توسط متخصص مغز و اعصاب و در صورت نیاز تصویربردارى مغزى مثل ام آر آی مغز دارد.